北京民族文化宫存有关明成祖赐大乘法王诏书的书信手稿研究

杨天雪

（四川省社会科学院民族与宗教研究所 四川成都 610000）

永乐十年（1412 年）四月，应明成祖召请，萨迦派高僧贡噶扎西从萨迦寺启程，经朵康前往南京面圣，同年十二月十五日抵达南京。永乐十一年（1413 年）四月一日，贡噶扎西与明成祖一道经水路前往北京，到达北京后驻锡法坪寺。一个月后的五月三日，明成祖封贡噶扎西为“大乘法王”。受封之后的第五天即五月八日，贡噶扎西在北京向萨迦寺僧众致信转述明成祖圣旨①以上行程数据参见杨天雪.明成祖召请大乘法王史事考[J].中国藏学,2020(1).杨天雪.皇帝与上师的通信（一）：北京民族文化宫存大乘法王致明成祖第一封书信研究[J].藏学学刊,2020(2).，本文研究的这份书信②依大乘法王身份，该手稿既为书信，亦为“法旨”，文章在论述时统一称其为“书信”。手稿即记此事。

一、材料介绍

《明史》《明实录》等汉文史料皆有载明成祖封贡噶扎西（汉文史料作“昆泽思巴”）为“大乘法王”并“赐诰印”一事。宋伯胤先生在《明朝中央政权致西藏地方诰敕》中提及他曾在布达拉宫“看到永乐十二年（1414）二月十一日，诰封昆泽思巴为大乘法王的诰命”①宋伯胤.明朝中央政权致西藏地方诰敕[M].中央民族学院藏族研究所编.藏学研究文集.北京：民族出版社，1985:99.。尽管宋先生所见封大乘法王的诰命时间与《明实录》里封“大乘法王”“赐诰印”的时间（永乐十一年五月三日）不一致，但两者皆证实了有明成祖赐大乘法王诰命的存在②到目前为止，宋先生是唯一一位提及明成祖赐大乘法王诰命的学者，可惜宋先生仅言其曾见过诰命，诰命文物实物及图片至今未见刊布。笔者查阅相关信息，到布达拉宫、西藏博物馆、萨迦寺等处调查宋伯胤先生所提及的此封诏书，亦未发现其现存痕迹，惜宋先生已不在人世，难以继续查证文物下落。。本文研究的书信手稿抬头为“大明皇帝致书”，这是民族文化宫存所有大乘法王书信手稿中唯一一封指涉明成祖赐大乘法王诏书的书信。这封手稿记录了明成祖与大乘法王之间交往交流的重要信息，是研究明初汉藏交流的又一新材料和重要史料。

民族文化宫存这批大乘法王信件手稿的抄录人为萨迦俄尔派的创始人俄尔钦·贡噶桑布（ངབྱོར་ཆོསྤྲེན་ཀུན་དགོའ་བཟང་པོབྱོ།1382-1456）。根据手稿目录和编号可推知，这批史料当来自哲蚌寺书库。可惜其手稿所系文物原件皆未见于世，很可能已经遗失。哈佛大学范德康（Leonard van der Kuijp）教授于1993、1994年在北京民族文化宫图书馆分别做了三个月的调研，发现并获取了这批手稿。据范教授回忆，木刻版藏文史料大多保存于北京民族文化宫。1993年，在离他调研结束的前两周，西藏自治区工作人员去北京接管了一大批民族文化宫图书馆存放的木刻板藏文史料。这些史料先转运到拉萨存于西藏博物馆，继而一部分史料以藏传佛教教派分类归还至其所属寺庙，一部分史料保存于拉萨图书馆，剩下的史料据说珍藏于西藏博物馆，不对外开放③以上信息来自笔者对范德康教授的访谈。。2017年春，笔者有幸自范德康教授处获赠这批手稿复印件，开始进行整理、校勘和释读，兹以展示、翻译和研究该手稿（见图1），以求教于方家。

二、手稿藏文转写及汉文翻译④藏文转写原文见文章图一叶17a-18b，笔者译。此外，《萨迦宗巴派系佛学著作集成》亦收入印刷体版手稿内容。印刷版亦无格式体例，未注明文献来源，该书自2017年出版以来亦较少引起学者关注，兹将手稿版和印刷版诏书内容进行对勘转录，[]内为印刷版，【】内为笔者注，其余为手稿原文，横线标记部分可进行汉藏对照。印刷版见 ཆོབྱོསོ་ཀྱིསྐྱི་རྒྱལ་པོབྱོ།རྫབྱོང་པོ་ཀུན་དགོའ་རྒྱལ་མཚན།སོ་སྐྱ་རྫབྱོང་ལུགོསོ་ཀྱིསྐྱི་ཆོབྱོསོ་སྐབྱོར་ཕྱོབྱོགོསོ་བསྡུསོ།པོབྱོད་དང་པོབྱོ།ལྷ་སོ།བབྱོད་ལྗོབྱོངསོ་བབྱོད་ཡེསྐྱིགོ་དཔོསྤྲེ་སྙིསྐྱིང་དཔོསྤྲེ་སྐྲུན་ཁང་།2017:385-422.确吉杰布,宗巴贡噶坚赞.萨迦宗巴派系佛学著作集成（藏文）(卷2)[M].拉萨：西藏藏文古籍出版社，2017：426-420.

大明皇帝致书①西藏博物馆藏永乐十一年（1413年）二月初十日明成祖致五世噶玛巴书藏汉双语文物原件里“ཏའསྐྱི་མསྐྱིང་རྒྱལ་པོབྱོའསྐྱི་ལུང་གོསྐྱིསོ།”对应的汉文为“大明皇帝致书”，本文据此翻译。后文内容为转述明成祖诏书，因而此处可理解为“遵明成祖谕旨”。西藏博物馆、何晓东主编.历史的见证：西藏博物馆历代中央政府治藏文物集萃[M].成都：四川美术出版社，2018:64-65.

正觉大乘法王西天上善金刚普应大光明佛贡噶扎西坚赞贝桑布法旨

དཔོལ་སོ་སྐྱའསྐྱི་གོཙུགོ་ལགོ་ཁང་ན་བཞུགོསོ་པོའསྐྱི་བླ་མ་དང་དགོསྤྲེ་བའསྐྱི་བཤསྤྲེསོ་གོཉིསྤྲེན་རྣམསོ་ཀྱིསྐྱིསོ་གོཙོཛོ་མཛོདནཿདགོསྤྲེ་འདུན་བཀེའ་གྲོབྱོསོ་ལ་དབང་པོ་[བ]②根据上下文意思，此处应为པོ་。་རྣམསོ་ལནཿགོདན་སོ་སྤྱོསྐྱི་དགོབྱོསོ[སྒབྱོསོ]③སྤྱོསྐྱི་སྒབྱོསོ་意思为“一般的和个别的”，而སྤྱོསྐྱི་དགོབྱོསོ་无此意，这里的意思是萨迦寺大大小小的事务。联系后文俄尔钦·贡噶桑波将སྒབྱོསོ་སུ་写为དགོབྱོསོ་སུ་，推测དགོབྱོསོ་可能为སྒབྱོསོ་在明代的写法。་ཀྱིསྐྱི་བྱ་བ་དང་ ིནཿཐུགོསོ་དམ་གྱསྐྱི་རསྐྱིམ་པོ་ལ་བརྩབྱོན་པོཪ་བཞུགོསོ་མཆོསྐྱི།

安住于具德萨迦寺之以善知识为首的诸位僧人和有权人，精勤管理萨迦寺大小事务及精进修持次第的僧者，

སྐབསོ་ཀྱིསྐྱི་དབྱོན་ལ ིནཿ

རང་རསྤྲེའསྐྱི་བླ་མ་[17b]རྗསྤྲེ་བཙུན་གོབྱོང་མ་རྡོབྱོ་རྗསྤྲེ་འཆོང་དང་གོཉིསྐྱིསོ་སུ་མསྤྲེད་པོ་རྣམསོ་ཀྱིསྐྱི་ཐུགོསོ་རྗསྤྲེ་དང་ཕྲོསྐྱིན་ལསོ་ལ་བརྟེསྤྲེན་ནསོནཿ ངསྤྲེད་ཀུན་ཀྱིང་འདསྐྱི་ཕྱོབྱོགོསོ་སུ་སློསྤྲེབ་པོའསྐྱི་ཐད་དུ། གོབྱོང་མ་ཆོསྤྲེན་པོབྱོ་ཐུགོསོ་དགྱསྤྲེསོ་ཤསྐྱིང་། ཤསྐྱིན་ཏུ་ཐུགོསོ་ལ་བཏགོསོ། ཆོབྱོསོ་རྒྱལ་ཆོསྤྲེན་པོབྱོ་འདསྐྱི་སྤྱོསྐྱིར་སོངསོ་རྒྱསོ་ཀྱིསྐྱི་བསྟན་པོ་ལ་དད་ཅསྐྱིང་། དགོསྤྲེ་བའསྐྱི་བཤསྤྲེསོ་གོཉིསྤྲེན་ལ་གུསོ་པོ། འཛོམ་བུའསྐྱི་གླིསྐྱིང་གོསྐྱི་སོའསྐྱི་ཁྱེབྱོན་ཕལ་ཆོསྤྲེ་བ་མངའ་རསྐྱིསོ་སུ་ཆུགོ་ཅསྐྱིང་། བསོབྱོད་ནམསོ་དང་མཐུ་སྟབྱོབསོ་དཔོགོ་ཏུ་མསྤྲེད་པོའསྐྱི་སྒབྱོ་ནསོ། ཚར་གོཅབྱོད་དང་རྗསྤྲེསོ་འཛོཛིན་གྱསྐྱི་ཚུལ་སྒབྱོ་དུ་མ་ནསོ་མཛོད་ལ། ཁྱེད་པོར་སོངསོ་རྒྱསོ་ཀྱིསྐྱི་བསྟན་པོ་བབྱོད་དབུསོ་གོཙོང་གོསྐྱི་སོ་ཕྱོབྱོགོསོ་ན་དར་ཞོསྐྱིང་རྒྱསོ་པོར་དགོབྱོངསོ་ནསོ། བདགོ་གོཉིསྤྲེར་ཆོསྤྲེར་མཛོད་པོའསྐྱི་ཐུགོསོ་དགོབྱོངསོ་སུ་འདུགོ་ཅསྐྱིང་། དགོབྱོསོ་སུ[སྒབྱོསོ་སུ]④此处དགོབྱོསོ་和སྒབྱོསོ་的写法不同，参见文中上一条注释。ིནཿའགྲོབྱོ་བའསྐྱི་མགོབྱོན་པོབྱོ་ཆོབྱོསོ་རྒྱལ་འཕགོསོ་པོ་རསྐྱིན་པོབྱོ་ཆོསྤྲེ་ལ་ཤསྐྱིན་ཏུ་མབྱོསོ་པོའསྐྱི་སྟབྱོབསོ་ཀྱིསྐྱིསོནཿདསྤྲེའསྐྱི་ཆོབྱོསོ་ལུགོསོ་འཛོཛིན་པོ་དང་ིནཿའདསྐྱི་ཕྱོབྱོགོསོ་ཀྱིསྐྱི་སྡསྤྲེ་རྙིསྐྱིང་པོ་རྣམསོ་ལའང་ཐུགོསོ་འདབྱོགོསོ་ཡེང་དགོ་མཛོད་པོ་གོཅསྐྱིགོ་གོདའ།

今日事由如下：

我们教派的上师尊者同金刚持无分别，依靠他们的慈悲与功业，对我等来至此处，陛下十分高兴及认同。此法王（指明成祖）总的来说崇信佛教，敬善知识，将南瞻部洲之大部分收于自己的统治之下，以无边福泽和威德，修了诸多消除和继承之仪轨和门道，特别是念及将佛陀之教法于乌思藏传播发扬之事，有愿当主管（善加管理）之愿。凭借特别敬信众生怙主法王八思巴的力量，继承其教法，以前在汉地这边的僧团，皇帝也非常重视。

以下双引号内为大乘法王向萨迦寺僧众直接转述明成祖赐大乘法王诏书的内容。

དསྤྲེའསྐྱི་དབྱོན་གྱསྐྱིསོནཿ ངསྤྲེད་ལ་ཡེང་ིནཿབླ་མ་ཆོབྱོསོ་རྗསྤྲེ་ཁྱེསྤྲེད་འཕགོསོ་པོ་ཏསྐྱི་ཤྲིསྐྱིའསྐྱི་དབབྱོན་པོབྱོ⑤དབབྱོན་པོབྱོ་对应的汉字在汉文史料如《明实录》里音译为“完卜”。根据任小波的研究，该词所指的“后代”一般指后代中继承权力者，那么，明成祖说大乘法王是八思巴的后人，另一层意思也是说大乘法王是八思巴权力的继承者。参见任小波.从两件来文看明封大乘法王传嗣的转移[M]//沈卫荣,谢继胜.贤者新宴：王尧先生八秩华诞藏学论文集.北京:中国藏学出版社,2010:279-290.་འདུགོ། ཁྱེསྤྲེད་སྐུ་ནསོ་བསྒྲསྤྲེསོ[བགྲོསྤྲེསོ]⑥根据上下文意思，此处应为བསྒྲསྤྲེསོ་。་པོབྱོར་སོབྱོང་ཀྱིང[ཡེང]་། སོ་ལསྤྲེ་བར་ཁྲསྐྱི་ཕྲོགོ་དུ་མའསྐྱི་ལམ་གྱསྐྱི་དཀེའ་ཐུབ་ལ་མ་གོཟསྐྱིགོསོ་པོར། འདསྐྱིར་ཡེབྱོངསོ་པོ་དསྤྲེནཿཤཱཀྱི་མུ་ནསྤྲེའསྐྱི་བསྟན་པོ་དང་། ངསྤྲེད་ལ་བསོམསོ་པོ་ཡེསྐྱིན།

因此，皇帝对我说：“您乃法王八思巴之后⑦此处藏文对应的词语为དབབྱོན་པོབྱོ，如前文注释，其汉字音译为“完卜”。八思巴为贡噶扎西高祖父意希迥乃（ཡེསྤྲེ་ཤསྤྲེསོ་འབྱུང་གོནསོ།1238-1274）同父异母的兄长，明成祖此言既指大乘法王是八思巴在血统上的后代，又指他是八思巴权力上的继承者。萨迦寺自昆氏家族的贡噶宁波1073 年建寺起，一直由昆氏家族掌权。昆氏家族既是佛教徒，又是贵族，在世俗权力传承上以“叔侄传承”。昆氏后代到达尼钦波桑波贝（བདགོ་ཉིསྐྱིད་ཆོསྤྲེན་པོབྱོ་བཟང་པོབྱོ་དཔོལ།,1262-1324）时一度面临绝嗣，后来经达尼钦波桑波这一脉，昆氏后代又开始繁衍壮大。达尼钦波桑波贝的儿子，大元帝师贡噶洛哲坚赞（ཀུན་དགོའ་རྒྱལ་མཚན།1182-1251）将萨迦派分为细脱、仁钦、拉康、都却四个拉章，其中细脱拉章一直是萨迦派内部掌权的拉章。萨迦派分为四个拉章标志着萨迦派开始分裂，并逐渐丧失在藏传佛教各教派中的统领地位。参见丹曲，编著.萨迦王朝的兴衰[M].北京：民族出版社，2004：94.大乘法王即来自拉康拉章，他在萨迦派教法上作出了诸多贡献，也在相关史料尤其是宗教文献中得到了记载和流传。在世俗权力上，大乘法王主持收回萨迦大殿，标志着萨迦派自元末在世俗权力上衰落后又开始复兴，也由此确立了拉康拉章在萨迦派内部的权力地位。，因而受益。您虽年事已高，不顾万里路途之遥至此，乃为佛陀之教法及朕等之故。

ད་ཁྱེསྤྲེད་ཀྱིསྐྱིསོནཿསོངསོ་རྒྱསོ་ཀྱིསྐྱི་བསྟན་པོ་ལ་དགོབྱོངསོནཿའཕགོསོ་པོ་ཏསྐྱི་ཤྲིསྐྱིའསྐྱི་ལུགོསོ་ལྟར་རྒྱལ་ཁམསོ་ཀྱིསྐྱི་བསྟན་པོའསྐྱི་བྱ་བ་བྱསྤྲེད་དགོབྱོསོ། དབྱོན་ལ་ཁྱེསྤྲེད་སོངསོ་རྒྱསོ་ངབྱོ་བབྱོ་ཡེསྐྱིན། སྔར་རྒྱལ་ཁམསོ་ཀྱིསྐྱི་མསྐྱི་ཀུན་གྱསྐྱིསོ། དསྤྲེ་བཞོསྐྱིན་མ་གོབྱོ་བ་ཡེསྐྱིན། ད་ངསྤྲེད་ཀྱིསྐྱིསོནཿརྒྱལ་ཁམསོ་ཀྱིསྐྱི་མསྐྱི་ཀུན་གྱསྐྱིསོ་གོབྱོ་འཇུགོ་པོའསྐྱི་དབྱོན་དུ། ངསོ་ཁྱེསྤྲེད་ལ་གོསོསྤྲེཪ་གྱསྐྱི་འཁབྱོར་ལབྱོ་རྩསྐྱིབསོ་སྟབྱོང་དང་ལྡན་པོ། རསྐྱིན་པོབྱོ་ཆོསྤྲེ་སྣེ་ཚཛོགོསོ་ཀྱིསྐྱི་ཕྲོ་བཀེབྱོད་པོསོ་བརྒྱན་པོ་ཕུལ་ནསོ་ཆོབྱོསོ་ཀྱིསྐྱི་འཁབྱོར་ལབྱོ་རྒྱ་ཆོསྤྲེན་པོབྱོ་བསྐབྱོར་བར་ཞུ་བ་ཕུལ་བ་འདསྐྱི། སྔབྱོནནཿསོངསོ་རྒྱསོ་ཤཱཀྱི་ཐུབ་པོ་ལ་ཚངསོ་པོསོ། ཆོབྱོསོ་ཀྱིསྐྱི་འཁབྱོར་ལབྱོ་བསྐབྱོར་བར་གོསོབྱོལ་བ་བཏབ་པོ་དང་ཚུལ་མཚུངསོ་པོ་ཡེསྐྱིན། བསྟན་པོའསྐྱི་བྱ་བ་ཁྱེསྤྲེད་ལ་[18a]རགོ་ལསོནཿབདགོ་རྐྱསྤྲེན་ཇིསྐྱི་ལྟར་བྱསྤྲེད ་ ངསྤྲེད་ཤསྤྲེསོནཿཁྱེསྤྲེད་ཀྱིསྐྱི་ཐུགོསོ་དགོབྱོངསོ་གོང་ཡེབྱོད་པོ་ངསོ་སྒྲུབ་པོ་ཡེསྐྱིན་གོསུངསོ་པོའསྐྱི་ལུང་བཟང་པོབྱོ་གོནང་ཞོསྐྱིང་། ཐུགོསོ་ཤསྐྱིན་ཏུ་དགྱསྤྲེསོ་པོར་བྱུང་། ངསྤྲེད་ལ་ཡེང་སོངསོ་རྒྱསོ་ཀྱིསྐྱི་བསྟན་པོ་དང་ིནཿརྒྱལ་ཁམསོ་ཆོསྤྲེན་པོབྱོ་བདསྤྲེ་བའསྐྱི་ཐབསོ་དང་། ཁྱེསྤྲེད་གོདན་སོར་གོཞུགོསོ་པོ་ཀུན། འཚཚེ་བ་མསྤྲེད་ཅསྐྱིང་ཆོབྱོསོ་མཐུན་དུ་དཪ་བ་ཅསྐྱིགོ[ཞོསྐྱིགོ]⑧这里的ཅསྐྱིགོ为使动用法，意为使佛法得到弘扬，印刷版ཞོསྐྱིགོ་错误。་བྱུང་ན་བསོམ་པོ་ལསོ་རང་འདབྱོད་གོཞོན་མ་མཆོསྐྱིསོ། འབྱོན་ཀྱིང་གོཞོན་ལ་གོནབྱོད་པོ་ཚབསོ་པོབྱོ་ཆོསྤྲེར་གྱུར་ན་ཕྱོབྱོགོསོ་གོང་ནསོ་མསྐྱི་འཐད་པོ་དསྤྲེར་འདུགོ།

现在，请您为佛陀之教法着想，应依照法王八思巴的传统在国内行弘扬佛法之事业。事实上，您是佛陀之自性。之前天下之人都没有这般知晓。现在朕为了使国内的人都知晓，为请您广转法轮，所献此缀宝千辐金轮，与昔时梵天向佛陀祈愿求转法轮是一样的。佛法之事业仰仗于您，而朕则知如何辅助增上缘。‘您的心愿由我来完成’，您曾对朕传下如此善教言，朕心甚喜。于朕而言，朕思虑佛陀之教法，国家安定，您于萨迦寺安住，倘若佛法传扬顺利，合乎正法，便别无他想。但是，如对他人造成巨大伤害，则从各方面来说都无法认同。

དབྱོན་འདསྐྱི་རྣམསོ་བསོམསོ་ནསོ་ཆོསྤྲེན་ཧབྱོ་དབང་གྲོགོསོ་པོ་རྒྱལ་མཚན་པོ་ལནཿལྷ་ཁང་ཆོསྤྲེན་མབྱོ་གོདན་སོ་པོ་རང་ལ་གོཏབྱོད་པོའསྐྱི་ཞུ་བ་འབུལ་བ་ལ། ཀེབྱོན་ཏསྐྱིང་གུཤྲིསྐྱི[གུ་ཤྲིསྐྱི]་བསོ་གོཙོཛོ་མཛོད་རྣམསོ་མངགོསོ་ཡེབྱོད་པོ། དབང་པོ་ཐུགོསོ་དགོབྱོངསོ་མཐབྱོ་ཞོསྐྱིང་ིནཿངསྤྲེད་ལ་ཡེང་སྔ་མབྱོ་ནསོ་དགོབྱོངསོ་པོ་དང་། དསྤྲེ་ནསོ་ཡེབྱོང་དུསོ་གོསུང་གླིསྤྲེང་གོསྐྱི་འཕྲོབྱོ་འདྲའང་ཡེབྱོད་པོསོ་དབྱོན་དུ་འགྱུར་བ་ཡེབྱོང་། བྱུང་ཕྱོསྐྱིན་ཆོད་འཛོཛིན་ཚུལ་སོབྱོགོསོ་འདསྐྱི་ནསོ་ཁ་ལྟ[ཏ]①这里的ཁ་ལྟ་指方案，ཁ་ཏ་指忠言或者教训，根据上下文语境可知印刷体错误。་བྱསོ་པོ་ལྟར། སྡསྤྲེ་པོ་སྟབྱོད་སྨད་སུསོ་ཀྱིང་མསྐྱི་འཛོཛིན་པོའསྐྱི་བཀེབྱོད་པོ་བྱསྤྲེད་དགོབྱོསོ།

鉴于此，您向朕上书请求萨迦大殿从阐化王扎巴坚赞处交还给萨迦派。朕已委托灌顶国师主理萨迦大殿事宜。阐化王扎巴坚赞非常重视此事，考虑周详。届时仍有剩余事宜需要商议。事情办成后，根据您提的（萨迦大殿）的管理方案，应当让萨迦派自己管理自己，周围的大小地方势力谁也不要插手。”

以下为大乘法王贡噶扎西对萨迦寺僧众的训诫。

སྤྱོསྐྱིར་བཙུན་པོ་རྣམསོ་ཆོབྱོསོ་ཀྱིསྐྱི་ཆོསྤྲེ་བ་ཞོསྐྱིགོ་དགོབྱོསོ་པོསོནཿཁྱེསྐྱིམ་པོ་རྣམསོ་དང་ིནཿབན་གོཟུགོསོ་འཛོཛིན་པོའསྐྱི་བསློབ་པོ་མསྐྱི་གོཙོང་བ་རྣམསོ་ཟུར་དུ་ཕུད་ནསོ་ིནཿཆོབྱོསོ་ཁྲསྐྱིམསོ་ལསྤྲེགོསོ་པོར་བསྡམསོ། སྔགོསོ་མཚན་ཉིསྐྱིད་ཀྱིསྐྱི་བཤད་ཉིན་ལ་འབད་པོ་འདབྱོན། དབྱར་དགུན་ཆོབྱོསོ་ཞོགོ་ལྷ་བཅུ་མ་ཆོགོ་མ་འཆུགོསོ་པོ་ཁྱེསྤྲེད་གོཞོབྱོན་པོ་རྣམསོ་སློབྱོབ་གོཉིསྤྲེར་ལ་བསྐུལ།སྒྲསྤྲེསོ་པོ[བགྲོསྤྲེསོ་པོ]②这句话的意思是获得圆满功德的长者要护持学徒，བགྲོསྤྲེསོ་པོ（长者）与前一句的གོཞོབྱོན་པོ（青年）相对应，因此笔者推测手稿版的སྒྲསྤྲེསོ་པོ（类比）可能为手误。་ཡེབྱོན་ཏན་མཐར་ཕྱོསྐྱིན་པོ་རྣམསོ་ཀྱིསྐྱིསོ་སློབྱོབ་མ་སྐྱབྱོང་། ཡེང་ཐུགོསོ་དམ་ལ་རྩསྤྲེ་གོཅསྐྱིགོ་ཏུ་གོཞོབྱོལ་བ་རྣམསོ་ཀྱིང་གོནསོ་དསྤྲེ་ཉིསྤྲེད་དུ་བཞུགོསོ་ནསོ་སྒྲུབ་པོ་ལ་བརྩབྱོན་པོ་དང་། ཐམསོ་ཅད་བླབྱོ་འདུན་གྲོབྱོསོ་ཅསྐྱིགོ་རང་རང་གོསྐྱི་སྐྱབྱོན་ལ་བརྟེགོསོ་ནསོ་སྤེབྱོང་། བླབྱོ་སྐྱསྤྲེད་འདབྱོན་པོ་འདསྐྱི་མསྐྱི་དྲགོ་ཞོན ་ཀུན ་གྱསྐྱི་ཐ ད ་ཐ ད ་ ན སོ་ཁྱེསྤྲེར་ ཁ་ བསྐྱསྤྲེད་ནསོ་[18b]ལགོ་ལསྤྲེན ་ལ་ཁསྤྲེལ ་བའསྐྱི་སྒབྱོ་ནསོནཿགོདན་སོའསྐྱི་ཚུགོསོ་འཛོཛིནནཿབླ་མ་དཀེབྱོན་མཆོབྱོགོ་ཆོབྱོསོ་སྐྱབྱོང་ལ་གོསོབྱོལ་བ་རྩསྤྲེ་གོཅསྐྱིགོ་ཏུ་འདསྤྲེབསོ།

总的来说，出家人要在佛法上有出众的地方。除了在家人，着出家人装却梵行（戒）不清净的，不给出家人的待遇。要善护佛法，精勤修持真正的密宗，春夏法日至少十天不要停止。你们年轻的一定要努力修持，已经获得圆满功德、有学识的长辈们要引领学徒，一心修行的人要专注其中，精勤修行。不管做什么大事小事，要在内部戒律中脱离爱憎。所有人要齐心协力，各自反省，纠正错误。为了解决大殿问题，无论是贵族还是平民，谁都可以提出意见，要去执行。大家发誓愿，一心祈福和护持三宝。

གོབྱོང་མ་ལ་སྨབྱོན་ལམ་རྣམ་པོར་དགོ་པོ་འདསྤྲེབསོ་དགོབྱོསོ་པོ་འདསྐྱི་རྣམསོ་བྱསྤྲེད་རྒྱུར་ཆོསྤྲེ་བ་ལགོསོ།

应向皇帝许下清净誓愿，此为大事。

འདསྐྱི་བཞོསྐྱིན་བྱསོ་ན་སོངསོ་རྒྱསོ་ཀྱིསྐྱི་བསྟན་པོའསྐྱི་བྱ་བ་ཡེསྐྱིན། རང་གོསྐྱི་འདསྐྱི་ཕྱོསྐྱིའསྐྱི་དབྱོན་འགྲུབནཿབླ་མ་གོབྱོང་མའསྐྱི་གོདན་སོ་དང་། ཆོབྱོསོ་བརྒྱུད་རྣམ་ཐར་ཞོསྤྲེན་ཆོབྱོསོ་གུསོ་ཀྱིསྐྱིསོ་བསྐྱངསོ་པོ་ཡེསྐྱིན། ངསྤྲེད་ལ་ཡེང་བསྟན་པོ་དང་། གོདན་སོའསྐྱི་ཞོབསོ་ཏབྱོགོ་མ་རྟེབྱོགོསོ[གོཏབྱོགོསོ]③印刷版作གོཏབྱོགོསོ。། ད་དུང་སྒྲུབ་རྒྱུ་མསྤྲེད་པོསོ། གོབྱོང་མ་ལ ་ཞུསོ་ནསོནཿནུསོ་པོ་གོང་ཡེབྱོད་ཀྱིསྐྱི་བདགོ་རྐྱསྤྲེན་བྱསྤྲེད་པོ་དསྤྲེ་ལགོསོ་མབྱོད། ངསྤྲེད་ལ་བརྟེསྤྲེན་པོའསྐྱི་གོཏམ་སྙིན་མསྐྱི་སྙིན་ཅསྐྱི་རསྐྱིགོསོ་པོནཿཆོགོསོ་སྡང་གོསྐྱི་དབང་གོསྐྱིསོ་སྒྲབྱོགོ་པོར་སྲིསྐྱིད་ནའང་ིནཿཐུགོསོ་བདསྤྲེ་བར་མཛོཛོད། ཕྱོབྱོགོསོ་ཀུན་ལསྤྲེགོསོ་པོར་འབྱོང་། འདསྐྱི་ཕྱོབྱོགོསོ་ཀྱིསྐྱི་གོནསོ་ལུགོསོ་རྣམསོ་གོསོལ་བར་ཁབྱོང་རྣམསོ་ལ་དྲསྐྱིསོ་ནསོ་གྲོབྱོསོ་སུ་བསྟུན། ཞུ་ལན་གོང་འདུགོ་བསྐུར་བསོ་ཁྱེབནཿ

若行此，便为弘扬佛法之举，也会为今生和来世积累资粮，此亦在精进护持先祖大殿（指萨迦大殿）、本派上师传记和本派独有的佛法传承。我自己除了传承佛法和萨迦大殿的服务，没有因缘做别的。因此，我向皇帝保证，为了佛法，为了萨迦寺，我一定会竭尽所能。由于我的原因，不管别人在背后说什么好听的话还是不好听的话，喜欢或者不喜欢，你们都要放心。四方安乐，此方道理明白，我也已与你们协商，不管收到何种答复，我都会知晓④这句话为意译，意指大乘法王无所不知，对于处理萨迦大殿一事，谁在背后搞小动作都瞒不过他。贡噶坚赞所著《大乘法王传记》对大乘法王有这样的描述：དསྤྲེའང་སྨྲ་མཁྱེསྤྲེན་ནསོ་དགུང་ལབྱོ་དྲུགོ་བདུན་ཙོམ་གྱསྐྱི་བར་དུ་མནལ་དུ་སོབྱོང་བའསྐྱི་ངང་ལསོ་ཕ་རབྱོལ་པོབྱོ་དགོ་གོསྐྱིསོ་ཅསྐྱི་སྨྲསོ་པོ་དང་། བྱ་བྱསྤྲེད་རྣམསོ་ཐབྱོགོསོ་མསྤྲེད་དུ་མཁྱེསྤྲེན་ཏསྤྲེ་གོསུངསོ་པོསོ།ཀུན་ངབྱོ་མཚར་དུ་འཛོཛིན་པོ་བྱུང་ངབྱོ་།意即大乘法王拥有知晓一切的灵异能力，这样便不难理解大乘法王为何对萨迦寺僧众说此番话。参见：确吉杰布、宗巴贡噶坚赞.萨迦宗巴派系佛学著作集成.卷4（藏文）[M].2017：499.。

ད་ལསྤྲེན་གོནང་སྦྱསྐྱིན་གྱསྐྱི་སྟསྤྲེང་ནསོནཿདབུསོ་གོཙོང་གོསྐྱི་རྟེསྤྲེན་གོསུམ་རྣམསོ་དང་ིནཿབསྟན་པོ་འཛོཛིན་པོའསྐྱི་སྐྱསྤྲེསོ་བུ་རྣམསོ་ལ་འབུལ་བ། ཇི་སྐལ་ཅུང་ཟད་བསྐུར་བའསྐྱི་ཕུད། རྗསྤྲེ་བཙུན་འཇིམ་པོའསྐྱི་དབྱངསོ་ཀྱིསྐྱི་ཐབྱོགོ་དྲངསོནཿགོདན་སོ་ཆོསྤྲེན་པོབྱོ་ན་བཞུགོསོ་པོའསྐྱི་སྐུ་གོསུང་ཐུགོསོ་ཀྱིསྐྱི་རྟེསྤྲེན་རྣམསོ་དང་། བླ་མ་ཆོསྤྲེན་པོབྱོ་ནསོ་གོཙོཛོ་མཛོད་བླ་མ་དགོསྤྲེ་བའསྐྱི་བཤསྤྲེསོ་གོཉིསྤྲེན་མཆོབྱོད་འབྱོསོ་རྣམསོ་ལ་འབུལ་བ་མཚཛོན་པོ་རསྤྲེ་བསྐུར་ཡེབྱོད།

皇帝赏赐的礼物的一部分，送给你们卫藏三佛田（即佛经、佛塔、佛像，译者注），寄给弘扬佛法的高僧应得的一些茶。在萨迦寺以文殊菩萨为首的身语意所依，对主事喇嘛和善知识喇嘛等也有赏赐。

以下为书信落款。

སྦྲུལ་ལབྱོ་ཟློ་བ་ལྔ་པོའསྐྱི་ཚཚེསོ་བརྒྱད་ལ་ཕབྱོ་བྲོང་ཆོསྤྲེན་པོབྱོ་ཏའསྐྱི་ཏུའསྐྱི་སྡསྤྲེ་ཆོསྤྲེན་པོབྱོ་ནསོ་བྲོསྐྱིསོ།

永乐十一年五月八日，写于大都宫殿

三、手稿内容分析

该手稿所记主要内容为大乘法王向萨迦寺僧众转述明成祖赐给他的诏书，在转述诏书内容的同时又夹杂了大乘法王对萨迦寺僧众关于汉地之行的讲述和僧人修行的训诫，尤其还交代了收回和管理萨迦大殿的相关事宜。由于诏书由明成祖颁赐给大乘法王，又由大乘法王向萨迦寺僧众转述，因而手稿内容存在两个以上的多人称叙事，不同的人称叙述正好帮助我们跳出单一视角，回到历史语境多方面考察和动态把握当时的历史信息。以下从三方面对手稿内容进行解读分析。

（一）明成祖因大乘法王是八思巴的后代而认可重视大乘法王

八思巴的后代和权力继承者这一血统身份是大乘法王获得明成祖认可和重视的最重要的因素。从明成祖的视角来看，手稿里明成祖对大乘法王说：

“您乃法王八思巴的后代，因而受益。您虽年事已高，不顾万里路途之遥至此，乃为佛陀之教法及朕等之故。现在，请您为佛陀之教法着想，应依照法王八思巴的传统在国内行弘扬佛法之事业。”

八思巴是大乘法王贡噶扎西的高祖父意希迥乃（ཡེསྤྲེ་ཤསྤྲེསོ་འབྱུང་གོནསོ།1238-1274）同父异母的兄长，他是元朝的第一代帝师，是藏传佛教僧人掌握政教大权的先例[1]。自八思巴担任元朝帝师以后，大乘法王的祖父贡噶坚赞贝桑布（ཀུན་དགོའ་རྒྱལ་མཚན།1310-1358）和父亲大元·却吉坚赞贝桑布（ཏཱ་དབསྤྲེན་ཆོབྱོསོ་ཀྱིསྐྱི་རྒྱལ་མཚན་དཔོལ་བཟང་པོབྱོ།1332-1359）皆担任过大元帝师，与元朝皇室关系密切。八思巴为忽必烈传授过喜金刚密宗灌顶[2]，深得元皇室的崇信，他任元朝帝师期间是萨迦派发展最辉煌的时期，元朝廷也借藏传佛教和萨迦派的力量实现了对藏地的统治。

在大乘法王转述明成祖诏书部分，明成祖直言大乘法王乃八思巴的“完卜”(后代,又是后代中继承权力的人),其“依照法王八思巴的传统”弘扬佛法，即以这段萨迦派与元皇室的历史渊源为基础。尽管明成祖很可能是因大宝法王得银协巴的推荐才得知大乘法王①史伯嶺认为，正因得银协巴的推荐，明成祖得以在得银协巴辞归后很快就召请昆泽思巴。Elliott Sperling.Early Ming Policy Toward Tibet:An Examination of the Proposition that the Early Ming Emperors Adopted a“Divide and Rule”Policy toward Tibet[D].Indiana University,Doctoral Dissertation,Bloomington,1983:146.，然而，毋庸置疑的是，“八思巴的后代”这一血统身份才是大乘法王获得明成祖认可和重视的最重要的因素。大乘法王在写给明成祖的第一封信里称明成祖为“统治大力法轮等诸法轮和七政宝的法王大明皇帝”，将其视为与忽必烈一样的“转轮王”②关于转轮王的概念，参见希都日古.论17世纪蒙古编年史所谓转轮王的概念[J].内蒙古社会科学（汉文版），2002(4).孙英刚.转轮王与皇帝：佛教对中古君主概念的影响[J].社会科学战线,2013(11).，在写给明成祖的最后一封信中又称其为“文殊菩萨皇帝”③大乘法王于永乐二十年写给明成祖最后一封信，信中言“འཇིམསོ་དབྱངསོ་མགོབྱོན་ལ་སྤྱོསྐྱི་བབྱོསོ་འདུད།”，意即“顶礼文殊菩萨皇帝”。，这也与忽必烈被称为文殊菩萨的化身一致[3]。结合该手稿语境和大乘法王与明成祖通信的语境，可以不妨揣测，明成祖在颁发这封诏书时怀着这样一种心态，即将自己与大乘法王的关系比作忽必烈与八思巴的关系。事实上，与明成祖一样，乾隆皇帝也作为“转轮王”和“文殊菩萨的化身”存在于藏传佛教语境[4]。元朝皇帝忽必烈和清朝乾隆皇帝与明成祖一样，都被称为“文殊菩萨的化身”，元明清三朝皇帝同为“文殊菩萨的化身”体现了三朝皇帝在处理西藏问题时的相似性和连贯性。

（二）大乘法王认为明成祖信奉和修行藏传佛教，这与汉文史料记载相左

从大乘法王的视角来看，大乘法王说明成祖信仰藏传佛教，修行藏传佛教，且重视藏传佛教的弘扬与传播大乘法王称明成祖为“法王”，这与大宝法王和大慈法王对明成祖的相关称呼一致。重要的是，大乘法王亲口说明成祖“总的来说崇信佛教”，“修了诸多消除和继承之仪轨和门道”，这是大乘法王对明成祖信奉藏传佛教作出的基本判断，这是藏文材料中记载明成祖修行藏传佛教的重要证据。

在大乘法王写给明成祖的书信里，他也提到自己亲自给皇帝传授喜金刚灌顶等。毋庸置疑，在大乘法王的认知以及他向萨迦寺僧众讲述的认知里，明成祖是一位虔诚信仰藏传佛教且修行了诸多仪轨的藏传佛教徒。

然而，对于明成祖信奉和修行藏传佛教之事，汉藏史料记载和透露出的观点却有很大的差异。相较于藏文史料，汉文史料不仅对成祖修习密宗之事讳莫如深，如《明实录》对明成祖修行藏传佛教的个人行为只字未提，对明成祖与藏传佛教高僧的接触也有意省去了修行细节。《明史》和《明实录》之外，汉文语境书写成祖与藏传佛教看法比较有代表性的要数谈迁的《国榷》，在永乐五年（1407年）三月明成祖封大宝法王时，翰林侍讲李继鼎曰：“彼神通，当能汉语，何待译其教。人诵唵嘛呢叭囗吽，乃俺把你哄也。”[5]此事于黄景昉撰《国史唯疑》中也有记载：

永乐初，迎天竺僧来京，号大宝法王，始教人念“唵嘛呢叭咪吽”，侍读李继鼎笑曰：“六字所云‘俺把你哄也’。”时颇韪之，实属李臆揣，非是佛语，无此俚浅。①此材料印自(明)黄景昉撰.国史唯疑（卷二）.清康熙三十年钞本[DB].北京：北京爱如生数字化技术研究中心。相关记载很多，如明人徐学聚《国朝典汇》，严从简《殊域周知录》，陈良儒《读书考定》，清人傅维鳞《明书》，姚福《青溪暇笔》等皆记之。到佟世思《与梅堂遗集》，则为“俺那里把你哄也”。参见佟世思.与梅堂遗集·耳书·卷1·鲊话1卷.清康熙四十年佟世集刻本[DB].北京：爱如生数字化技术研究中心.

两则材料皆载李继鼎将大宝法王所念六字真言讥为“俺把你哄也”，表达了以李继鼎儒为代表的儒臣对藏传佛教文化的陌生和对明成祖召请藏传佛教高僧入朝心怀不满，却不敢怒也不敢言，因而只能对六字真言进行一番戏谑。

六字真言也叫“六字大明咒”，源于梵文，是藏传佛教密宗的一种咒语，也是一种发声法。佛教密宗认为其属于佛教密宗莲花部，其缘起即莲花生菩萨祈极乐世界所唱的六字圣歌，后来藏传佛教将六字真言定为观世音菩萨的明咒[6]。《佛说大乘庄严宝王经》称“六字大明陀罗尼”“六字真言”“嘛呢咒”等，梵文为ōṁmaṇipadme hūṁ ，藏文为ༀ་མ་ཎསྐྱི་པོདྨདྨསྤྲེ་ཧཱུཾཧཱུྃ།。按照梵文字面解释为：“嗡，珍宝在莲花上，吽”。“嗡嘛呢呗美吽”六字中，“嘛呢”（maṇi）意为珍宝，据说隐藏在海龙王的脑袋里；“呗美”（padme）意为莲花，比喻佛法像莲花一样纯洁；“嘛呢呗美”按照梵文方位格语法，意指“珍宝在莲花上”；前置词“嗡”和后置词“吽”是代表神圣的感叹语，“嗡”为佛部心，念此字时要身、语、意相应，与佛成为一体；“吽”为金刚部心，祈愿成就的意思，即必须依靠佛的力量才能得到正觉[7]。对照梵文的字面意思是：“噢，您手持莲花”。美国籍佛学家洛佩兹（Donald Lopez）认为，六字真言可解译为“妙哉莲花生”，还有一种说法称“maṇipadme”是梵语复合词，应为观世音菩萨的称谓，意即“持有珍宝莲花者”，全句应作“向持有珍宝莲花的圣者敬礼祈请，摧破烦恼。”②美国密歇根大学亚洲语言和文化系的佛学和藏学教授唐纳德·洛佩兹（Donald S.Lopez Jr.）将六字真言介绍到西方社会，却同时导致六字真言被误解。详见其著作Donald S.Lopez Jr.Prisoners of Shangri-La:Tibetan Buddhism and the West.Chicago:University of Chicago Press,1998：133-134.

依照佛教传统说法，真言含有深奥教法之秘密语句，为诸佛菩萨本誓之德，每一咒字均蕴含甚深含义，并不只局限于字面意义，非凡夫二乘所能理解。《西藏王统记》等诸多藏史著作对六字真言的功德作了详述，后世诸多藏传佛教高僧大德对六字真言亦有解释。历史上中国汉语语境里和日本人对真言均不作翻译，而直接运用其原语之音译。汉字里没有正好和它正确读音相符的字，因此汉文语境常选择别的读音相近的字来替代，音译为“唵嘛呢叭咪吽”“嗡嘛呢呗美吽”或“唵么抳钵讷铭吽”等。除却汉字古今读法的变化，按最初版本音译的读音为：唵（ong）嘛（ma）呢（ni）叭（be）咪（mei）吽（hong）。

自李继鼎“俺把你哄”开始，六字真言在后世明清诸多文学作品里被误解。这种现象背后反映了汉文语境下的传统儒家文人臣子对藏传佛教以及皇帝信奉藏传佛教行为的误解和排斥，这种主观论断和误解在一定程度上促成了明朝中期以后藏传佛教在文学作品里被妖魔化的现象③沈卫荣先生对于藏传佛教如何被妖魔化有系统而又深入的研究，对本文的撰写给予很大的启发。本文仅以六字真言如何被戏谑来说明明朝照汉人对明成祖信奉藏传佛教的主观态度，故未赘述。参见沈卫荣.从“大喜乐”和“演蝶儿”中还原历史[N].文汇报,2015年8月28日第T09版.沈卫荣.想象西藏：跨文化视野中的和尚、活佛、喇嘛和密教[M].北京：北京师范大学出版社2015.沈卫荣李婵娜.“十六天魔舞”源流及其相关藏、汉文献资料考述[J].沈卫荣主编.文本中的历史：藏传佛教在西域和中原的传播[M].北京：中国藏学出版社，2012:499-564.沈卫荣.神通、妖术和贼髡：论元代文人笔下的番僧形象[J].汉学研究,2003(21):219-247.沈卫荣.历史中的小说和小说中的历史——说宗教和文学两种不同语境中的“秘密大喜乐禅定”[J].中华文史论丛,2013(1).。

除了对明成祖信奉藏传佛教表示排斥，也有儒家文人能够相对客观公正看待这个问题。谈迁则跳出李继鼎和黄瑜的认知，他站在军事边防的层面上，认为永乐崇奉西僧确为事实，但其意在屏蔽北狄。谈迁在《国榷》里言“西僧善幻，文皇深信之，或曰尚师即帝师也，史臣讳之耳。而太祖实录中亦称尚师，岂犹沿元制，果有所讳乎”[8]，说明当时的汉人学者对于明成祖对藏传佛教的兴趣也是确定的，然而仅仅出于兴趣，还不足以邀请高僧赴汉地。马来西亚学者卓鸿泽（TohHoongTeik）在其博士论文《明朝内地藏传佛教》（Tibetan Buddhism in Ming China）指出，明成祖在北京生活所受到的旧朝蒙古作风的影响使得他对藏传佛教兴趣斐然，卓氏亦以谈迁此言来说明成祖所受蒙古影响之显著[9]。

诚然，谈迁的确似是承认明成祖对藏传佛教的兴趣，然而其又有言：“今西番有昆仑山在焉，析支即今西番……三国皆以织皮为贡，即次云者，以次相联使屏蔽北狄也，文皇崇礼西番尚师，遍为建寺，盖有意于此。”[10]材料中的“文皇”即明成祖，谈迁认为永乐崇奉西僧意在屏蔽北狄，其邀请高藏传佛教高僧主要出于治国安边的政治意图。宗教上的家庭承继和个人兴趣上升到治理国家的模式，才使得明成祖能够腾出精力去巩固北疆。

综上，明成祖因大乘法王是八思巴的后代而对大乘法王非常认可和重视。大乘法王和萨迦寺僧众对明成祖的统治也给予高度认同，认同的原因很可能是明成祖信奉和修行藏传佛教。双方的认可与认同有着深厚的历史渊源，可上溯到元朝。不同的是明成祖不再如元朝那样独尊一派，而是“多封众建”，体现了明朝在治藏策略上对元朝的承继和超越。

（三）明成祖的支持和大乘法王对收回萨迦大殿作出的艰辛努力

该手稿记载的最为重要的历史信息，是大乘法王向明成祖上书请求收回萨迦大殿一事。在前辈学者研究的基础上，笔者在已发表的两篇拙文里对此作了详细考证，故此文不再赘述收回萨迦大殿，而将视角从“收回”转移到“管理”上来。

在手稿转述明成祖诏书的部分，明成祖说：“事情办成后，根据您提的（萨迦大殿）的管理方案，应当让萨迦派自己管理自己。”这表明大乘法王不只向皇帝请求要收回萨迦大殿管理权，还对收回以后的管理事宜提出了诉求，即“让萨迦派自己管理自己”。根据前后语境，大乘法王此话的意思是收回萨迦大殿管理权以后，萨迦派享有自主管理权，周围的地方宗教或大小贵族势力谁也不要插手。此话的弦外之音也显而易见：在明中央政府干预下，萨迦派能够顺利从帕木竹巴处收回萨迦大殿，大乘法王对此充满信心。也正是基于能够收回，他才会在尚未正式收回之时就预先提出了收回之后的管理方案。

接下来，大乘法王对萨迦寺僧众进行训诫，要求出家人要在佛法上有出众的地方，对僧人修行佛教提出各项规定，特别要求要“精勤修持真正的密宗”，传承萨迦派佛法精髓，可以说这是在为收回萨迦大殿，振兴萨迦派做最后的准备。

紧接着，大乘法王又说他“除了传承佛法和萨迦大殿的服务，没有因缘做别的”，向皇帝保证，为了佛法和萨迦寺，“一定会竭尽所能”。大乘法王来自拉康拉章，在元末藏历木马年萨迦内乱时就与帕木竹巴结下仇隙①《朗氏家族史》记载“绛求坚赞筹办阿阉黎索洛（索南洛追）进京的礼物”这一节里提到索南洛追与绛求坚赞的一句对话：“你夺走我们拉康拉章的进项和食物，由于食不果腹，才不得不前来。”大司徒·绛求坚赞,著.朗氏家族史[M].赞拉·阿旺,佘万治,译.陈庆英,校.拉萨：西藏人民出版社，2002:201.，萨迦大殿被帕木竹巴夺走也与拉康拉章息息相关。大乘法王的父亲却吉坚赞于元至正十六年（1356年）大都担任帝师期间，就曾控告帕木竹巴绛曲坚赞并试图请朝廷帮助收回萨迦大殿，但未能如愿，后来江孜法王也为此事积极奔走。正是为了收回萨迦大殿，他才“虽年事已高，不顾万里路途之遥至此”。他的入朝也决定了萨迦巴中拉康系统的优越地位[11]。这些背景能够帮助理解为何大乘法王要对萨迦寺僧众说“除了传承佛法和萨迦大殿的服务，没有因缘做别的”，又向僧众转述自己对皇帝“竭尽所能”的保证。此既是向明成祖表明萨迦派的立场和自己的心志，也对萨迦寺僧众昭示了自己收回大殿、管理好萨迦派的决心和能力。

在萨迦教法上，大乘法王“为萨迦大殿制定修习仪轨，为萨迦法座的长远作出精心安排，使得萨迦教法犹如将要熄灭的灰烬又重新燃烧起来，因此他的恩德十分重大”[12]。他在宗教上的功德可以经由本派教法传承，也易于在宗教文献中得到详细记载和流传，但他为萨迦派在世俗权力上的努力和贡献则鲜见记载。目前仅见一篇收录于阿美夏.阿旺滚噶索南文集的大乘法王传记里记载了一句评价大乘法王功绩的话：“ཁྱེད་པོར་ལྷ་ཁང་ཆོསྤྲེན་མབྱོ་ཕགོ་གྲུ་བའསྐྱི་ལགོ་ནསོ་ནན་གྱསྐྱིསོ་བླངསོ་ཏསྤྲེ་ཕུལ།（特别是勤勉迫切地从帕木竹巴手里收回萨迦大殿管理权）①阿旺滚噶索南引用达仓洛扎瓦喜饶仁钦写的《萨迦世系史》里句子，但在其撰写的《萨迦世系史》里却没有这句话，其中原因值得深究。参见(明)阿梅夏·阿旺滚噶索朗著.萨迦二十七祖全集——阿梅夏阿旺滚噶索朗文集（第36卷）[M].拉萨：西藏古籍出版社，2012:214.”，这是阿美夏引用达仓洛扎瓦喜饶仁钦（སྟགོ་ཚང་ལབྱོ་ཙོ་བ་ཤསྤྲེསོ་རབ་རསྐྱིན་ཆོསྤྲེན།1405-1477）所著《萨迦世系史》里的句子②参见ཤསྤྲེསོ་རབ་རསྐྱིན་ཆོསྤྲེན།སོ་སྐྱ་པོའསྐྱི་གོདུང་རབསོ་འདབྱོད་དགུའསྐྱི་རྒྱ་མཚཛོ།[DB].TBRC:W1CZ1883:28a.。

回到手稿文本，大乘法王又说：

“由于我的原因，不管别人在背后说什么好听的话还是不好听的话，喜欢或者不喜欢，你们都要放心……不管收到何种答复，我都会知晓。”

这段话表明大乘法王显然深知收回萨迦大殿难免触碰到周围地方势力的利益，尤其是帕木竹巴的利益，也深知收回以后对萨迦派善加管理的重要性。需要注意的是，从大乘法王说此话的语气来看，他对帕竹政权是并不忌惮的。佐藤长先生认为“他虽然在帕木竹巴的霸权之下，但对帕木的霸权采取很敌对的态度，这是因为他在西部西藏仍然保持着唯一无二的实力的缘故吧”[13]，佐藤长先生对此的判决是基于《明实录》和《明史》里对大乘法王“领天下释教”和“礼亚于大宝法王”的相关记载。

本文研究的这份新材料进一步佐证了佐藤长先生当时的判断，并且在佐藤长先生研究的基础上，更进一步挖掘出大乘法王不惧帕竹政权的另一缘故，那就是他得到了明成祖实实在在的站台，明中央政府支持他收回萨迦大殿才是他与帕竹权力争夺取得胜利的根本保障。

藏历木马年（1354 年），萨迦发生内乱，帕木竹巴大司徒·绛求坚赞(ཏའསྐྱི་སོསྐྱི་ཏུ་བྱང་ཆུབ་རྒྱལ་མཚན།1302-1364)夺走萨迦大殿管理权后，委派长官帕巴为萨迦大殿的管理人和拉康拉章的大侍者，就此结束了元以来萨迦派对藏地的统治③以下专著对此事均有记载：丹曲编.萨迦王朝的兴衰[M].北京:民族出版社,2004:110-112.大司徒·绛求坚赞著，赞拉·阿旺、佘万治译，陈庆英校.朗氏家族史[M].2002:220-221.(明)班钦索南查巴著、黄颢译注.新红史[M].拉萨：西藏人民出版社，2002:55.。到永乐十一年（1413年），萨迦大殿已经失去自主管理权达将近60年之久。尽管帕木竹巴政权在明朝初年的一定时期内围绕其统治重组了一些地方势力，但他们无法控制青藏高原的边缘地区，当时西藏的西部和东部实际上多为自主管理[14]。明初萨迦派虽然在政治上不如元朝，但仍然是后藏具有代表性的教派和有影响力的地方势力[15]，那么，萨迦派教法又是如何在其世俗权力失势后继续发展壮大的?此外，前述研究已发现，大乘法王前往汉地的根本动机就是请求明成祖令帕木竹巴收回萨迦大殿。从这封书信手稿来看，明成祖向大乘法王颁发这封诏书的主要目的也是宣布处理萨迦大殿之事。那么，与此同时，明成祖是否也向帕木竹巴下达了交还萨迦大殿的诏书？这些问题都亟待深入研究。

结论

本文研究了民族文化宫图书馆存大乘法王致信萨迦寺僧众转述明成祖诏书的手稿，校勘、解读和考证手稿内容，发现明成祖对大乘法王非常认可和重视，大乘法王和萨迦寺僧众对明成祖的统治也给予高度认同，双方的认可与认同有着深厚的历史渊源，直接上溯到元朝，体现了明朝在治藏策略上对元朝的承继和超越。大乘法王将明成祖视为藏传佛教徒，这与汉文史料记载不一致，文章探讨了汉藏史料对明成祖与藏传佛教记载不一致的复杂原因。手稿直接披露了大乘法王向明成祖请求收回萨迦大殿，以及收回后如何管理萨迦大殿等关键历史信息，表明明成祖对大乘法王的强力支持和大乘法王对收回萨迦大殿作出的艰辛努力，体现了明中央政府对西藏地方的高度重视和有效治理。

明成祖在登基初期的十几年间（1402-1416年）开始大力发起各种藏传佛教宗教活动，先后召请了大宝法王、大乘法王、宗喀巴和释迦也失，可能还召请了宗喀巴的老师仁达瓦·循努洛哲（རསྤྲེད་མདའ་བ་གོཞོབྱོན་ནུ་བླབྱོ་གྲོབྱོསོ།1349-1413），与此同时又封授了五位教王。他与三位法王都有较为密切的交往，留下不少信件和诏勅。明成祖召请大乘法王不是孤立事件，而是他频繁与藏地交往交流的连续性事件中的一环。本文手稿中大乘法王转述的明成祖赐他的诏书也只是明成祖频繁与藏僧交往交流的表现之一，在当时的特定时期内具有普遍性。然而，由于大乘法王的血统身份和萨迦派迫切从帕木竹巴手里收回大殿管理权这一历史境遇，明成祖与大乘法王的交往在其与其他法王或藏僧的交往中就显得比较特殊，这封诏书直指交还萨迦大殿一事，正是明成祖与大乘法王的交往特殊性的集中体现。

（本文所使用的北京民族文化宫手抄本材料，系哈佛大学范德康教授惠赠。文中的信件翻译先后得到了范德康教授、张孝明、拉巴、孙鹏浩等师友的意见与指点，他们在一些字词翻译和观点上的宝贵意见帮助我在两年多的时间里不断对手稿的转录和翻译进行打磨完善，在此致以最诚挚的谢意！）